Sức hấp dẫn trước nhất nằm ở chất liệu của một tác phẩm văn học hiện thực phê phán lừng danh của cố nhà văn Vũ Trọng Phụng, sau đó là thái độ của tác giả
Hình thành dòng phim chuyển thể từ văn học xưa Theo VFC, cái trò được xem là “phát súng” thí điểm việc khẩn hoang dòng văn 1930-1945 lên phim, sau đó nếu nhận được phản hồi hăng hái thì lần lượt những tác phẩm nổi danh khác của các nhà văn Ngô Tất Tố, Lan Khai, Thạch Lam, Kim Lân, Nguyên Hồng.
Bản tính xã hội và con người thời ấy đến bây giờ vẫn còn tươi mới. Cũng sẽ được chuyển thể thành phim. Trong khi đó, đạo diễn Quốc Hưng, Phó Giám đốc Hãng phim TFS, cũng cho biết sẽ có một dự án dài hơi chuyển thể các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh. Ngày 4-8, phim Ngọn cỏ gió đùa (45 tập, TFS sản xuất, chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của cố nhà văn Hồ Biểu Chánh, đạo diễn Hồ Ngọc Xum) lên sóng HTV9.
Trong khi đó, các tác phẩm văn học của nhóm Tự lực Văn đoàn như: Gánh hàng hoa, Thừa tự, Hồn bướm mơ tiên… cũng đang được chuyển thể thành kịch bản phim, khai mạc là Gánh hàng hoa (đạo diễn - NSƯT Trần Lực) cũng sắp ra mắt khán giả. Từ trang phục, cách ăn nói, đi đứng, tôi nghĩ khán giả sẽ rất tò mò” - đạo diễn - NSƯT Nhuệ Giang cho biết thêm.
Đạo diễn Hồ Ngọc Xum cho biết: “Khán giả sẽ thấy những con người thôn dã lam lũ, chất phác, mộc mạc nhưng ý chí chống chọi, sự hướng thiện cao cả và đặc biệt là dù thù hận nhưng họ vẫn cao thượng, độ lượng, lấy ân báo oán”. Ông đã ghi lại những câu chuyện tình nhân thế thái, những hoàn cảnh éo le của đời người, như: mẹ ghẻ con chồng, thảm kịch sinh con nối dõi, phân chia tài sản, kế nghiệp; người nghèo khổ gặp cảnh hoạn nạn hay thói tham tiền bạc nghĩa, phụ bạc.
Bộ phim Trò đời (32 tập, VFC sinh sản, chuyển thể từ các tác phẩm của cố nhà văn Vũ Trọng Phụng, đạo diễn - NSƯT Nhuệ Giang) phát sóng trên VTV1 kể từ ngày 9-8. Thảy sự du nhập văn hóa, những trò lố lăng, kệch cỡm, tha hóa ấy vẫn còn hiện diện rất rõ trong tầng lớp ngày nay. Những xã hội đa dạng trong xã hội, từ quan lại, địa chủ, hội đồng đến nghệ sĩ, dân giang hồ, nông dân, gái điếm…, ai cũng có tính cách và mệnh riêng.
Sau 17 năm làm phim điện ảnh, anh muốn phát triển câu chuyện của Ngọn cỏ gió đùa một cách đầy đặn và cụ thể hơn, chuyển tải giá trị tác phẩm sâu sắc hơn.
Ông cười cợt, giễu cợt nhưng đau lòng, xót xa trước một xã hội đầy kệch cỡm, giả dối, hợi, ích kỷ.
Trong đó, tuyến nhân vật chính của phim được xây dựng chính yếu trên những nhân vật của bộ tiểu thuyết Số đỏ mà nhân vật trọng điểm là Xuân tóc đỏ. Cảnh trong phim Ngọn cỏ gió đùa. “Phim còn khắc họa sinh động bức tranh văn hóa của Hà Nội xưa, con người với những tính cách khác biệt mà khán giả chưa bao giờ mường tưởng được. Không chỉ có câu chuyện mà cách viết còn quá hay, thâm thúy, đặc biệt là ý kiến phê phán, những nét văn hóa truyền thống của Việt Nam cũng được phản chiếu khá rõ nét.
Chẳng hạn như những người đàn bà hy sinh đến tận cùng cho chồng con (Chồng con - Trần Tiêu), những con người lửng lơ trong mộng ảo (Gánh hàng hoa - Khái Hưng), những rạn vỡ liên tưởng đến gia bản (Thừa tự - Khái Hưng)…đều rất thật và mang hơi thở đương đại.
Đạo diễn - NSƯT Nhuệ Giang cho rằng những vấn đề Vũ Trọng Phụng đặt ra hết sức sâu sắc, mang tính thời đại cao. Na ná, những câu chuyện, vấn đề trong các tác phẩm của nhóm Tự lực Văn đoàn cũng mang hơi thở của thời đại mà theo đạo diễn Trần Lực, quyến rũ với bất kỳ người nào từng đọc.
Ngọn cỏ gió đùa mang đến cho khán giả câu chuyện về cuộc thế của Lê Văn Đó - cũng chính câu chuyện cuộc đời của những thân phận con người ở miền Nam đầu thế kỷ XX: Như ngọn cỏ trước những cơn gió đùa, chênh vênh, mềm yếu trong dòng đời khổ hạnh để tìm đến con đường chính đạo, tỏa sáng tư cách.
Khi lên phim, những nhân vật này sẽ được khắc họa rõ nét và sinh động hơn. Điều tạo nên sức hút nhất, cũng được xem như kim chỉ nam, chủ chốt trong tác phẩm của Hồ Biểu Chánh là tính nhân văn, nhân bản. Thấm đẫm tính nhân bản Tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh thuộc dòng văn chương phản ánh hiện thực từng lớp đầu thế kỷ XX, nơi người đọc có thể tìm thấy hiện thực tầng lớp và nền văn hóa miền Nam từ những năm 1920 đến 1945.
Đạo diễn Võ Ngọc Hùng đánh giá: “Tính giáo dục, tính triết lý, tư tưởng “ở hiền gặp lành”, “gieo gió gặt bão” từ xưa đến nay vẫn thế, không bao giờ cũ, lỗi thời”.
Theo đạo diễn Hồ Ngọc Xum: “Những tác phẩm văn chương của Hồ Biểu Chánh vốn đã quá hay, hay ở câu chuyện, ở giá trị tư tưởng, ở tiếng nói nên khi chuyển thể thành phim được khán giả đón nhận thì không có gì lạ”. Đã có hơn chục bộ phim truyền hình được chuyển thể từ tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh trước đó, như: Tân Phong nữ sĩ, Tình án, Khóc thầm, Con nhà nghèo, đắng cay mùi đời, Nợ đời, Tại tôi… Khi phim Ngọn cỏ gió đùa đang phát sóng, đạo diễn Hồ Ngọc Xum lại hăm hở thực hiện phim Hai khối tình (tác phẩm của Hồ Biểu Chánh viết năm 1939).
Các tác phẩm của ông đã và đang trở thành một rẻo đất lành mỡ màu để các nhà làm phim khai phá. Thành ra, khán giả truyền hình luôn được chiêm nghiệm những bài học sâu sắc, có giá trị về đạo làm người, đạo lý ở đời, cách đối nhân xử thế. Kỳ tới: Giữ hồn xưa không dễ.
Nếu tính từ bộ phim video Ngọn cỏ gió đùa (sản xuất năm 1989, kịch bản: Việt Linh, đạo diễn: Hồ Ngọc Xum) - phim trước hết dựng theo tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh, tới nay trong 12 phim thuộc “dòng” Hồ Biểu Chánh có đến 10 phim do TFS sản xuất, trong đó Hồ Ngọc Xum đạo diễn 4 phim.
Nóng hổi tính thời sự Dựa trên 4 tác phẩm của nhà văn Vũ Trọng Phụng là Số đỏ, Cơm thầy cơm cô, Kỹ nghệ lấy Tây và Ánh sáng kinh đô, bộ phim Trò đời lại là một bức tranh bộc lộ khá đầy đủ các dạng con người trong tầng lớp Việt Nam đầu thế kỷ XX với vơ những mặt trái, nhố nhăng và tha hóa.
Hình ảnh Xuân tóc đỏ và Đũi - đại diện cho dân cày bị bần cùng hóa, bà Phó Đoan đàng điếm ẩn giấu trong vỏ bọc của một mệnh phụ đoan trinh, vợ chồng Văn Minh đua đòi theo lối sống phương Tây, Vỹ Cầm dễ dãi, thực dụng…thời này vẫn đầy rẫy. (Ảnh do đoàn phim cung cấp) Dễ thấy câu chuyện trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh được xâu chuỗi, đan cài khá chặt; tình huống được phát triển theo diễn biến quyến rũ.
